จังหวัดตราด

Link สำหรับลงทะเบียน ร่วมวงสนทนาในโครงการระบบสนับสนุนเครือข่ายวิจัย

เชิงพื้นที่เพื่อการศึกษาที่ยืดหยุ่นไร้รอยต่อ หน่วยภาคียุทธศาสตร์ภาคกลางและภาคตะวันออก 

https://forms.gle/crBD1tbUVsTg3dNLA

1.สภาพปัจจุบันปัญหาของการจัดการศึกษาในจังหวัดเป็นอย่างไร

• ภาระงานของครู: ครูมีภาระงานอื่น ๆ ที่ไม่เกี่ยวข้องกับการสอนโดยตรง เช่น งานธุรการ งานพัสดุ งานการเงินและบัญชี ซึ่งทำให้เสียเวลาในการสอนและพัฒนาผู้เรียน

• งบประมาณไม่เพียงพอ: การจัดการศึกษายังขาดแคลนงบประมาณ เช่น งบประมาณสำหรับดูแลเด็กในโครงการ Zero Drop Out

• ขาดการเชื่อมโยงระหว่างหน่วยงาน/ระดับการศึกษา: การประสานงานและการส่งต่อเด็กระหว่างหน่วยงานและระดับชั้นต่างๆ ยังขาดการเชื่อมโยง ทำให้เด็กพิเศษที่จบประถมไม่สามารถไปต่อมัธยมได้ หรือเด็กต้องกลับมาเรียนซ้ำ

• เด็กนอกระบบการศึกษา: จังหวัดตราดมีอัตราเด็กที่หลุดออกจากระบบการศึกษา (เด็กตกหล่น) สูงถึง 8.5% (เทียบกับค่าเฉลี่ยประเทศที่ 5.2%)

• ความไม่สนใจในการเรียน: เด็กบางคนไม่อยากเรียนหรือขาดความสนใจ ทำให้การเรียนรู้ไม่เป็นผล

• แรงงานขาดทักษะ/คนไม่ตรงความต้องการ: การพัฒนาคนไม่ตรงกับความต้องการของสังคมและภาคอุตสาหกรรม โดยเฉพาะแรงงานฝีมือด้านช่างและทักษะดิจิทัล

• หลักสูตรไม่สอดคล้องกับบริบทท้องถิ่น: หลักสูตรของ สพฐ. ไม่เหมาะสมกับบริบทของจังหวัดตราด ทำให้ต้องจัดทำคู่มือเอง

• คุณภาพชีวิตครู: ครูยังขาดคุณภาพชีวิตที่ดี โดยเฉพาะเรื่องเงินเดือน

• ขาดผู้เรียนในบางสาขาอาชีพ: แม้จะมีหลักสูตรด้านช่างฝีมือ แต่มีผู้สนใจเข้าน้อย เนื่องจากคนในพื้นที่มักมีกิจการส่วนตัวหรือประกอบอาชีพเกษตร/ท่องเที่ยว

• ข้อจํากัดในการเรียนรู้สำหรับสามเณร: บริบททางสังคมและพระธรรมวินัยทำให้สามเณรมีข้อจำกัดในการเข้าถึงการเรียนรู้ด้านอาชีพบางอย่าง

• ผู้ปกครองไม่เห็นความสำคัญของการพัฒนาเด็กพิเศษ: ผู้ปกครองบางส่วนยังคิดว่าเด็กพิการไม่สามารถพัฒนาได้ และมองว่าการดูแลเป็นภาระ

2.จังหวัดมีเป้าหมายหรือความต้องการจัดการศึกษาหรือการพัฒนาคนอย่างไร

• ลดภาระและพัฒนาครู:

  • ลดภาระงานที่ไม่เกี่ยวข้องกับการสอน (เช่น งานธุรการ, พัสดุ, การเงินและบัญชี) เพื่อให้ครูมีเวลาสอนและพัฒนานักเรียนมากขึ้น

  • พัฒนาคุณภาพชีวิตครู โดยเฉพาะการปรับบัญชีเงินเดือน

• งบประมาณและการสนับสนุน:

  • เพิ่มงบประมาณให้เพียงพอและสนับสนุนงบประมาณให้ลงสู่เด็กโดยตรง (เช่น โครงการ Zero Drop Out)

• การจัดการเรียนรู้ที่ยืดหยุ่นและไร้รอยต่อ:

  • ส่งเสริมการเรียนรู้ที่ยืดหยุ่นหลากหลายรูปแบบ เช่น การเรียนรู้ตลอดชีวิต, การเรียนออนไลน์, การนัดเรียนนอกสถานที่, การส่งงานผ่านสมาร์ทโฟน

  • มีระบบ Credit Bank (ธนาคารหน่วยกิต) เพื่อให้เด็กสามารถสะสมและเทียบโอนหน่วยกิตจากวิชาชีพหรือประสบการณ์ได้

  • ลดจำนวนเด็กตกหล่นและออกกลางคันจากระบบการศึกษา

  • ให้เด็กได้วุฒิการศึกษาที่สามารถนำไปใช้ได้จริงในอนาคต

• หลักสูตรที่สอดคล้องกับบริบทและความต้องการ:

  • ปรับหลักสูตรให้สอดคล้องกับบริบทของจังหวัดตราด (เช่น ด้านการเกษตร, การท่องเที่ยว, ทะเล) และความสนใจของผู้เรียน

  • เน้นการพัฒนาทักษะแห่งอนาคต เช่น ดิจิทัล, วิทยาศาสตร์, นวัตกรรม และเทคโนโลยี เพื่อแก้ปัญหาแรงงานขาดทักษะ

  • ส่งเสริมการเรียนรู้เชิงทักษะอาชีพ และการคิดนอกกรอบ

  • เพิ่มหลักสูตรจริยธรรมและคุณธรรม

  • จัดทำหลักสูตรเฉพาะบุคคล (IEP) สำหรับเด็กที่มีความต้องการพิเศษ

• การประสานงานและเครือข่ายความร่วมมือ:

  • บูรณาการการจัดการศึกษาระหว่างหน่วยงานและระดับชั้นต่างๆ (ประถม, มัธยม, อาชีวะ, กศน.) ให้มีความเชื่อมโยงกันมากขึ้น

  • สร้างเครือข่ายความร่วมมือที่เข้มแข็งกับภาคีต่างๆ เช่น ชุมชน, วัด, ผู้ประกอบการ, หน่วยงานด้านสังคมและสาธารณสุข

• การปรับปรุงระบบการศึกษา:

  • แก้ไขพระราชบัญญัติการศึกษาให้ทันสมัยและเอื้อต่อการจัดการศึกษาในปัจจุบัน

  • ลดนโยบายที่ไม่จำเป็นหรือเป็นภาระแก่ผู้ปฏิบัติงาน

3.การจัดการศึกษาในจังหวัดมีรอยต่อหรือไม่ อย่างไร

• ขาดการประสานงานและการเชื่อมโยงระหว่างหน่วยงาน/ระดับการศึกษา: การส่งต่อเด็กนักเรียนระหว่างหน่วยงานและระดับชั้นต่างๆ ยังขาดความเชื่อมโยง เช่น เด็กจบ ป.6 ไม่สามารถไปต่อ ม.1 ได้ทันที หรือเด็กพิเศษต้องกลับมาเรียนเตรียมความพร้อมที่ศูนย์การศึกษาพิเศษอีกครั้ง นอกจากนี้ หน่วยงานต่างๆ มักจะทำงานแยกกันตามบทบาท ทำให้ขาดการบูรณาการที่เข้มแข็ง 

• ความไม่สอดคล้องของหลักสูตรกับบริบทท้องถิ่นและความต้องการของตลาดแรงงาน: หลักสูตรของ สพฐ. ยังไม่เหมาะสมกับบริบทของจังหวัดตราด ทำให้ต้องจัดทำคู่มือเอง นอกจากนี้ การพัฒนาคนยังไม่ตรงกับความต้องการของสังคมและภาคอุตสาหกรรม โดยเฉพาะแรงงานฝีมือด้านช่างและทักษะดิจิทัล เด็กส่วนใหญ่มักเรียนสายสามัญ ไม่สนใจสายอาชีพ ทั้งที่ตลาดแรงงานมีความต้องการ 

• ข้อจำกัดในการเข้าถึงการเรียนรู้บางรูปแบบ: สามเณรมีข้อจำกัดด้านบริบททางสังคมและพระธรรมวินัย ทำให้การเข้าถึงการเรียนรู้สายอาชีพหรือการฝึกประสบการณ์นอกวัดเป็นไปได้ยาก รวมถึงความเข้าใจของสังคมต่อบทบาทของสามเณรในการเรียนรู้นอกเหนือจากธรรมวินัย

• ช่องว่างระหว่างนโยบายกับการปฏิบัติ: นโยบายการศึกษาที่ดีอาจไม่สามารถนำไปปฏิบัติได้อย่างเต็มที่ในพื้นที่ เนื่องจากขาดการลงมาทำความเข้าใจบริบทการทำงานของครูและข้อจำกัดต่างๆ

• การขาดโอกาสทางการศึกษาสำหรับเด็กพิเศษในระบบการศึกษานอกระบบ: ยังไม่มีหลักสูตรเฉพาะสำหรับเด็กพิการในระบบการศึกษานอกระบบที่ชัดเจนในจังหวัดตราด (2:02:00)

4.มีหน่วยงานใดในจังหวัดจัดการศึกษาแบบยืดหยุ่นไร้รอยต่อบ้าง เขาทำอย่างไร

• วิทยาลัยเทคนิคตราด (อาชีวะ)

  • จัดการเรียนการสอนในระบบ นอกระบบ และตามอัธยาศัย

  • มีระบบ Credit Bank (ธนาคารหน่วยกิต) นำวิชาปรับพื้นฐานวิชาชีพไปสอนเด็ก ม.4-6 ให้สะสมหน่วยกิตเพื่อเทียบโอนเข้า ปวส. ได้เร็วขึ้น

  • จัดโครงการห้องเรียนอาชีพในโรงเรียนมัธยม เพื่อให้เด็กได้เรียนรู้และเลือกสายอาชีพ

  • จัดการศึกษาแบบทวิภาคี โดยเรียนคู่กับสถานประกอบการ รวมถึงหลักสูตรระยะสั้นเพื่อพัฒนาทักษะเฉพาะ (Up-skill/Re-skill) เช่น การท่องเที่ยว การโรงแรม คอมพิวเตอร์ สำหรับกลุ่มต่าง ๆ รวมถึงสามเณร

• สํานักงานส่งเสริมการเรียนรู้ประจําจังหวัดตราด (สกร.)

  • จัดการเรียนรู้ตลอดชีวิต พัฒนาตนเอง และเพื่อคุณวุฒิให้เด็กด้อยโอกาส ผู้พลาดโอกาส ผู้สูงอายุ และผู้ที่ออกนอกระบบ

  • ปรับรูปแบบการเรียนตามความต้องการของผู้เรียนอย่างยืดหยุ่น เช่น ใช้ดิจิทัลสำหรับวัยรุ่น ใช้สื่อกระดาษสำหรับผู้สูงอายุ หรือนัดเรียนตามความสะดวกของผู้ที่ทำงาน

  • มีการเทียบโอนมิติความรู้ความคิดและประสบการณ์จากการทำงาน

  • จัดหลักสูตรอาชีพระยะสั้น เช่น ทำขนม ให้กับผู้ที่ต้องการทักษะเสริม

  • มีศูนย์การเรียนรู้ในทุกตำบลที่เข้าถึงชุมชนและจัดการเรียนรู้ตามบริบท

• สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา จันทบุรี ตราด (สพม.)

  • นำแนวคิด Credit Bank มาใช้ แต่พบปัญหาในการติดตามเด็กที่ขาดความสนใจเรียน

  • ส่งเสริมโรงเรียนในพื้นที่นวัตกรรมการศึกษาให้จัดการศึกษาได้เอง เช่น โรงเรียนเขาน้อยวิทยาคม ที่ให้นักเรียนขายของในโรงเรียนเพื่อเรียนรู้การใช้เงิน และปรับลดภาระนักเรียน เช่น การแต่งชุดลูกเสือ

• ศูนย์การศึกษาพิเศษประจําจังหวัดตราด

  • จัดการเรียนการสอนหลายรูปแบบ ทั้งในสถานศึกษา การปรับบ้านเป็นห้องเรียน การที่ครูไปสอนที่บ้าน

  • ส่งเสริมการเรียนรวมกับโรงเรียนปกติ โดยสนับสนุนสื่อและสิ่งอำนวยความสะดวก

  • มีการฝึกอาชีพและส่งต่อไปยังโรงเรียนเฉพาะความพิการหรือศูนย์พัฒนาฝีมือ

  • สร้างเครือข่ายความร่วมมือกับ พม. และ สธ. เพื่อคัดกรองและพัฒนาเด็กพิการ

• โรงเรียนวัดสุวรรณมงคล

  • ผสมผสานหลักสูตรพระพุทธศาสนา (นักธรรม บาลี) เข้ากับหลักสูตรสามัญศึกษาสำหรับสามเณร

  • รับดูแลสามเณรที่มีปัญหาจากต่างจังหวัด และจัดห้องเรียนที่เน้นทักษะและอาชีพที่สอดคล้องกับบริบทของสามเณร

• บ้านเรียน (Home School) ที่เกาะช้าง

  • จัดการเรียนรู้โดยผู้ปกครองที่ออกแบบหลักสูตรเฉพาะบุคคล และประยุกต์การเรียนรู้จากชีวิตประจำวัน

• ศูนย์การเรียนรู้ตาลีมุดดิน (แหลมงอบ)

  • จัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน (ปฐมวัยถึง ป.6) โดยเน้นการเรียนรู้พื้นฐานที่เด็กสามารถแสดงศักยภาพได้ดี

• สํานักงานอุตสาหกรรมจังหวัดตราด

  • จัดอบรมสัมมนาสำหรับผู้ประกอบการและทายาทธุรกิจ โดยเน้นทักษะด้านดิจิทัล นวัตกรรม และเทคโนโลยี เพื่อแก้ปัญหาแรงงานขาดทักษะ

  • เสนอแนวคิดความร่วมมือแบบไตรภาคี (ประชาชน-ภาครัฐ-อุตสาหกรรม) เพื่อพัฒนาแรงงานฝีมือ

โดยรวมแล้ว จังหวัดตราดมีการดำเนินงานที่หลากหลายเพื่อตอบสนองความต้องการของผู้เรียนที่แตกต่างกัน ทั้งการลดภาระงานของครู การจัดหลักสูตรที่ยืดหยุ่น การใช้เทคโนโลยี การเทียบโอนหน่วยกิต และการสร้างเครือข่ายความร่วมมือกับภาคีต่าง ๆ แต่ก็ยังพบความท้าทายในเรื่องการขาดแคลนงบประมาณ การประสานงานที่ยังไม่สมบูรณ์ และความไม่สอดคล้องของหลักสูตรกับบริบทท้องถิ่น รวมถึงความไม่เข้าใจของผู้ปกครองในบางกรณี

5.หน่วยงานภาครัฐ เอกชน ประชาสังคม เด็กและเยาวชน มีความเห็นต่อการจัดการศึกษาที่ยืดหยุ่นต่างกันหรือไม่ อย่างไร

1. หน่วยงานภาครัฐและสถานศึกษา:

• วิทยาลัยเทคนิคตราด (อาชีวะ):

  • เน้นการสร้างโอกาสอาชีพ: จัดการเรียนการสอนแบบยืดหยุ่น (ในระบบ, นอกระบบ, ตามอัธยาศัย) มีระบบ Credit Bank เพื่อให้เด็กมัธยมสะสมหน่วยกิตเข้า ปวส. ได้เร็วขึ้น มีโครงการห้องเรียนอาชีพในโรงเรียนมัธยม และจัดการศึกษาทวิภาคีร่วมกับสถานประกอบการ รวมถึงหลักสูตรระยะสั้นเพื่อ Up-skill/Re-skill

  • ความท้าทาย: การประสานงานกับโรงเรียนมัธยมยังคงมีปัญหา และการติดตามเด็กที่เรียนออนไลน์ที่ขาดความสนใจ

• สำนักงานส่งเสริมการเรียนรู้ประจำจังหวัดตราด (สกร.):

  • เน้นการเรียนรู้ตลอดชีวิตและการเข้าถึง: จัดการเรียนรู้ให้เด็กด้อยโอกาส ผู้พลาดโอกาส ผู้สูงอายุ ด้วยรูปแบบที่หลากหลาย (ดิจิทัล, กระดาษ, นัดเรียนตามสะดวก, ส่งงานผ่านสมาร์ทโฟน) มีการเทียบโอนประสบการณ์ และหลักสูตรอาชีพระยะสั้น

  • ความท้าทาย: ครูเป็นพนักงานราชการขาดความมั่นคง และมีภาระงานที่มาก

• สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา จันทบุรี ตราด (สพม.):

  • สนับสนุนพื้นที่นวัตกรรม แต่เผชิญปัญหาการติดตาม: มี Credit Bank แต่ประสบปัญหาเด็กขาดความสนใจและขาดการติดตามอย่างใกล้ชิด สนับสนุนโรงเรียนในพื้นที่นวัตกรรม (เช่น เขาน้อยวิทยาคม) ให้ปรับหลักสูตรและกิจกรรมได้เอง เช่น การให้นักเรียนขายของในโรงเรียน หรือปรับลดภาระเรื่องชุดลูกเสือ

  • ความท้าทาย: โรงเรียนอื่นไม่กล้าทำตามโมเดลที่สำเร็จเพราะกลัว "ทำผิด"

• ศูนย์การศึกษาพิเศษประจำจังหวัดตราด:

  • เน้นการจัดการเรียนรู้เฉพาะบุคคล: จัดการเรียนการสอนหลายรูปแบบ (ในสถานศึกษา, ปรับบ้านเป็นห้องเรียน, ครูไปสอนที่บ้าน, เรียนรวม) มีการฝึกอาชีพและส่งต่อให้โรงเรียนเฉพาะความพิการ บูรณาการกับ พม. และ สธ.

  • ความท้าทาย: ผู้ปกครองบางส่วนยังไม่เห็นความสำคัญของการพัฒนาเด็กพิการ และขาดหลักสูตรเฉพาะสำหรับเด็กพิการในระบบการศึกษานอกระบบของจังหวัดตราด

• สำนักงานศึกษาธิการจังหวัดตราด:

  • ภาพรวมเชิงนโยบาย: เห็นความสำคัญของการลดภาระครู ปรับ พ.ร.บ. การศึกษา ลดนโยบายที่ไม่จำเป็น สนับสนุนงบประมาณให้ถึงเด็กโดยตรง และการสร้างเครือข่ายที่เข้มแข็ง มีการขับเคลื่อนเรื่องเด็กตกหล่น (Zero Drop Out) โดยสร้างโมเดลหลักสูตรที่สอดคล้องกับบริบทท้องถิ่น (เช่น "ทะเลบ้านฉัน") และทำคู่มือของเขตเอง

  • ความท้าทาย: งบประมาณน้อยมากเมื่อเทียบกับภารกิจ และการเชื่อมโยงระหว่างหน่วยงานยังไม่สมบูรณ์

2. หน่วยงานภาครัฐอื่นๆ/ภาคอุตสาหกรรม:

• สำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัดตราด:

  • เน้นการพัฒนาทักษะที่ตอบโจทย์อุตสาหกรรม: จัดอบรมสัมมนาทายาทธุรกิจ/ผู้ประกอบการด้านดิจิทัล นวัตกรรม เทคโนโลยี มองว่าการศึกษาปัจจุบันพัฒนาคนไม่ตรงความต้องการของตลาดแรงงาน ต้องการหลักสูตรที่เน้นวิทยาศาสตร์ ดิจิทัล และทักษะอาชีพตั้งแต่เด็ก และสนับสนุนรูปแบบไตรภาคี (ประชาชน-รัฐ-อุตสาหกรรม) เพื่อสร้างแรงงานฝีมือ

  • ความท้าทาย: การขาดแคลนแรงงานฝีมือด้านช่าง เนื่องจากคนในพื้นที่มีกิจการส่วนตัวหรือประกอบอาชีพเกษตร/ท่องเที่ยว ทำให้ความสนใจเรียนสายอาชีพน้อย

3. ภาคประชาสังคม/ชุมชน/ผู้ปกครอง:

• โรงเรียนพระปริยัติธรรมแผนกสามัญ วัดสุวรรณมงคล:

  • ผสมผสานศาสนาและสามัญ: ผสมผสานหลักสูตรพระพุทธศาสนาเข้ากับหลักสูตรสามัญศึกษาเพื่อให้สามเณรได้รับวุฒิการศึกษาตามปกติ พยายามจัดวิชาเสริม เช่น งานช่าง

  • ความท้าทาย: บริบททางสังคมและพระธรรมวินัยทำให้มีข้อจำกัดในการเข้าถึงการฝึกอาชีพนอกวัด รวมถึงความเข้าใจของสังคมต่อบทบาทของสามเณรในการเรียนรู้อาชีพ

• บ้านเรียน (Home School):

  • การศึกษาที่ปรับให้เข้ากับเด็กแต่ละคนสูงสุด: ผู้ปกครองเป็นผู้ออกแบบหลักสูตรเองอย่างเฉพาะบุคคล ประยุกต์การเรียนรู้จากชีวิตประจำวันให้สอดคล้องกับความสนใจและความสามารถของเด็ก

สรุป: ทุกภาคส่วนมีความเห็นตรงกันถึงความจำเป็นของการจัดการศึกษาที่ยืดหยุ่นและไร้รอยต่อ เพื่อให้ผู้เรียนทุกคนได้มีโอกาสเข้าถึงการศึกษาและพัฒนาตนเอง แต่ก็มีความแตกต่างในเชิงของ "วิธีการ" ที่ดำเนินการ "กลุ่มเป้าหมาย" ที่ให้ความสำคัญ และ "ความท้าทาย" ที่เผชิญ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านงบประมาณ ภาระงานของครู การประสานงานระหว่างหน่วยงาน และการสร้างแรงจูงใจให้ผู้เรียนและผู้ปกครองเห็นความสำคัญของการพัฒนาทักษะที่สอดคล้องกับบริบทของจังหวัด.

6.บุคคลในที่ประชุมคนใดมีความเห็นต่อการจัดการศึกษาที่ยืดหยุ่นไร้รอยต่อชัดเจนและเป็นรูปธรรม เขามีความเห็นอย่างไร

• วิทยาลัยเทคนิคตราด

  • การจัดการศึกษาที่ยืดหยุ่น: มีการจัดการเรียนการสอนทั้งในระบบ นอกระบบ และตามอัธยาศัย

  • Credit Bank: นำรายวิชาปรับพื้นฐานวิชาชีพไปสอนเด็ก ม.4-6 ให้สามารถสะสมหน่วยกิตเพื่อเทียบโอนเข้าหลักสูตร ปวส. ได้เร็วขึ้น (จบภายใน 2 ปี)

  • โครงการห้องเรียนอาชีพในโรงเรียนมัธยม: จัดหลักสูตรระยะสั้นเพื่อให้นักเรียนมัธยมได้เรียนรู้และเลือกสายอาชีพ และนำวิชาที่เรียนไปเทียบโอนได้

  • ทวิภาคี: จัดการเรียนคู่กับสถานประกอบการ (เช่น โรงแรมที่เกาะช้าง/เกาะกูด) เพื่อให้เด็กได้ฝึกงานและได้รับค่าตอบแทน

  • หลักสูตรระยะสั้น (Up-skill/Re-skill): จัดอบรมทักษะเฉพาะ เช่น การท่องเที่ยว การโรงแรม คอมพิวเตอร์

  • การแก้ปัญหาเฉพาะหน้า: ครูออกไปสอนที่เกาะที่เด็กเดินทางมาเรียนลำบาก หรือจัดสอนออนไลน์ (แต่ยอมรับว่าออนไลน์ต้องมีการกำกับติดตาม)

• สำนักงานส่งเสริมการเรียนรู้ประจำจังหวัดตราด

  • กลุ่มเป้าหมาย: เด็กด้อยโอกาส เด็กพลาดโอกาส ผู้สูงอายุ และผู้ที่ออกนอกระบบ

  • รูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่ยืดหยุ่น:

    • ใช้ดิจิทัล/สมาร์ทโฟนสำหรับวัยรุ่น และใช้สื่อกระดาษสำหรับผู้สูงอายุ

    • นัดเรียนตามความสะดวกของผู้เรียนที่ไม่สามารถมาเรียนตามเวลาปกติได้

    • อนุญาตให้ส่งงานทางสมาร์ทโฟน/ไลน์กลุ่ม/Google Form

    • การเทียบโอนมิติความรู้ความคิดและประสบการณ์: ผู้ที่ทำงานแล้วสามารถนำประสบการณ์มาเทียบโอนเพื่อผ่านคุณวุฒิได้เร็วขึ้น

    • มีศูนย์การเรียนรู้ในทุกตำบลเพื่อเข้าถึงชุมชนและจัดเรียนรู้ตามบริบทท้องถิ่น

  • หลักสูตรระยะสั้น: จัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาตนเอง เช่น การทำขนม เพื่อสร้างอาชีพเสริม

• สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา ตราด

  • นโยบาย: เสนอปรับ พ.ร.บ. การศึกษาที่ใช้มา 20 กว่าปี ให้ทันสมัย ลดนโยบายที่ไม่จำเป็น

  • หลักสูตรเฉพาะท้องถิ่น: พัฒนาโมเดลการจัดการศึกษาที่ยืดหยุ่น "ทะเลบ้านฉัน" ซึ่งเป็นหลักสูตรที่เขียนขึ้นเองให้เหมาะสมกับบริบทของจังหวัดตราด (เช่น เด็กที่ออกเรือไปช่วยพ่อแม่สามารถเรียนรู้จากกิจกรรมหาปลา หากุ้งได้) และได้รับรางวัลดีเยี่ยมอันดับ 1 ของประเทศ

  • ห้องเรียนโอกาส (สำหรับเด็กตกหล่น): เปิดโอกาสให้เด็กที่หลุดจากระบบและไม่ต้องการเรียนในระบบปกติ เข้ามาเรียนด้วยหลักสูตรเฉพาะบุคคล (IEP) โดยมีค่าสนับสนุนรายหัวให้โรงเรียน

  • การตีความ "ชั่วโมงเรียน": ย้ำว่า พ.ร.บ. ไม่ได้ระบุว่า "ชั่วโมงในห้องเรียน" ดังนั้น การเรียนรู้ที่ไหนก็ได้นับเป็นชั่วโมงเรียน

• สำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัดตราด (โดย นางสาวเพ็ญนภา พรประสิทธิ์ - อุตสาหกรรมจังหวัดตราด):

  • ความต้องการคน: ต้องการปรับหลักสูตรให้เน้นวิทยาศาสตร์ นวัตกรรม เทคโนโลยีดิจิทัล เพื่อแก้ปัญหาแรงงานขาดทักษะและเข้าสู่สังคม 4.0

  • การคิดนอกกรอบ: ให้อิสระกับเด็กในการคิดนอกกรอบ

  • วิชาเลือก: เสนอให้วิชาเลือกเสริมทักษะดิจิทัลและอาชีพ (เช่น การขายของออนไลน์) ตั้งแต่เด็ก

  • รูปแบบความร่วมมือ: สนับสนุนการพัฒนาแรงงานฝีมือแบบไตรภาคี (ประชาชน-ภาครัฐ-อุตสาหกรรม) เพื่อสร้างแรงจูงใจและโอกาสในการทำงาน เช่น โมเดลสถาบันไทย-เยอรมัน

• ศูนย์การศึกษาพิเศษประจำจังหวัดตราด (โดย นายประภาส ปีศาจ - ผู้อำนวยการ):

  • การจัดการศึกษาที่ยืดหยุ่น:

    • จัดการเรียนการสอนทั้งในสถานศึกษา

    • ปรับบ้านเป็นห้องเรียน โดยเปลี่ยนพ่อแม่เป็นครู

    • จัดครูไปสอนที่บ้านร่วมกับผู้ปกครอง

    • จัดการเรียนรวมร่วมกับโรงเรียนปกติ โดยสนับสนุนสื่อและสิ่งอำนวยความสะดวก

  • แผนการจัดการศึกษาเฉพาะบุคคล (IEP): เขียนแผนรายบุคคลที่สามารถปรับใช้ในโรงเรียนต่างๆ ได้

  • การฝึกอาชีพ: มีการฝึกอาชีพและส่งต่อไปยังโรงเรียนเฉพาะความพิการหรือศูนย์พัฒนาฝีมือ

  • เครือข่าย: ประสานงานกับกระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.) และกระทรวงสาธารณสุข (สธ.) เพื่อคัดกรองและพัฒนาเด็ก

• โรงเรียนพระปริยัติธรรมแผนกสามัญ วัดสุวรรณมงคล (โดย พระอาจารย์ณี - ผู้อำนวยการ):

  • การผสมผสานหลักสูตร: จัดการเรียนการสอนที่ผสมผสานหลักสูตรพระพุทธศาสนา (นักธรรม, บาลี) เข้ากับหลักสูตรสามัญศึกษา (ม.1-6) เพื่อให้สามเณรได้วุฒิการศึกษาตามปกติ

  • การเรียนรู้ในบริบท: สามเณรทั้งหมดอยู่ประจำที่วัด ต้องปฏิบัติตามกิจวัตรสงฆ์ รวมถึงจัดรายวิชาเสริมด้านงานช่างหรืองานเกษตรเบื้องต้น

  • ความท้าทาย: บริบททางสังคมและพระธรรมวินัยทำให้มีข้อจำกัดในการพาสามเณรไปเรียนรู้อาชีพนอกวัดในรูปแบบที่หลากหลายเหมือนเด็กทั่วไป

• บ้านเรียน (Home School) ที่เกาะช้าง:

  • ผู้ปกครองเป็นผู้ออกแบบหลักสูตรเองอย่างเฉพาะบุคคล และประยุกต์การเรียนรู้จากชีวิตประจำวัน เช่น การทำอาหารเพื่อสอนคณิตศาสตร์

• ศูนย์การเรียนรู้ตาลีมุดดิน (แหลมงอบ):

  • จัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน (ปฐมวัยถึง ป.6) โดยเน้นการเรียนรู้พื้นฐาน และเด็กมีความสามารถในการตอบคำถามและแสดงศักยภาพได้ดี เนื่องจากครูไม่ต้องรับนโยบายจากส่วนกลางมากนัก ทำให้เน้นการสอนเป็นหลัก

7.อะไรเป็นประเด็นท้าทายของการจัดการศึกษาที่ยืดหยุ่นไร้รอยต่อของจังหวัด

• ภาระงานของครู: ครูมีภาระงานอื่น ๆ ที่ไม่เกี่ยวข้องกับการสอนโดยตรง เช่น งานธุรการ งานพัสดุ งานการเงินและบัญชี ทำให้เสียเวลาในการสอนและพัฒนาผู้เรียน นอกจากนี้คุณภาพชีวิตครูยังไม่ดีนัก เช่น เรื่องเงินเดือนที่ไม่สอดคล้องกับเศรษฐกิจปัจจุบัน และสถานะของครู กศน. ที่เป็นพนักงานราชการขาดความมั่นคง

• งบประมาณและทรัพยากรไม่เพียงพอ: การจัดการศึกษายังขาดแคลนงบประมาณสำหรับโครงการต่าง ๆ เช่น โครงการ Zero Drop Out รวมถึงโรงเรียนรัฐบาลขนาดเล็กที่ขาดความพร้อมด้านงบประมาณ บุคลากร และการจัดการ

• ขาดการเชื่อมโยงและประสานงาน: การประสานงานและการส่งต่อเด็กนักเรียนระหว่างหน่วยงานและระดับชั้นต่างๆ ยังขาดความเชื่อมโยง ทำให้เกิด "รอยต่อ" เช่น เด็กจบประถมไม่สามารถไปต่อมัธยมได้ หรือเด็กพิเศษต้องกลับมาเรียนเตรียมความพร้อมซ้ำ

• หลักสูตรไม่สอดคล้องกับบริบทและความต้องการ:

  • หลักสูตรส่วนกลางของ สพฐ. ไม่เหมาะสมกับบริบทของจังหวัดตราด ที่เน้นการเกษตรและการท่องเที่ยว

  • การพัฒนาคนไม่ตรงกับความต้องการของสังคมและภาคอุตสาหกรรม โดยขาดแคลนทักษะดิจิทัลและแรงงานฝีมือ

  • เด็กไม่สนใจเรียนสายอาชีพด้านช่างฝีมือ เนื่องจากมีกิจการส่วนตัวหรืออาชีพเกษตร/ท่องเที่ยวรองรับ

  • โรงเรียนไม่กล้าปรับเปลี่ยนหลักสูตร/วิธีการเรียนการสอนนอกกรอบ เพราะกลัวทำผิดระเบียบ

• ปัญหาเด็กนอกระบบ/กลุ่มเปราะบาง:

  • จังหวัดตราดมีอัตราเด็กที่หลุดออกจากระบบการศึกษา (เด็กตกหล่น) สูงถึง 8.5% ซึ่งสูงกว่าค่าเฉลี่ยของประเทศ

  • เด็กบางคนไม่มีความสนใจในการเรียนจริง ๆ ทำให้การจัดการเรียนรู้ไม่ได้ผล โดยเฉพาะการเรียนออนไลน์หากไม่มีการกำกับติดตาม

  • สามเณรมีข้อจำกัดด้านบริบททางสังคมและพระธรรมวินัย ทำให้การเข้าถึงการเรียนรู้ด้านอาชีพนอกวัดทำได้ยาก และสังคมยังไม่เข้าใจบริบทการเรียนรู้ของสามเณร

  • ผู้ปกครองบางส่วนยังไม่เห็นความสำคัญของการพัฒนาเด็กพิเศษ และ กศน. ในจังหวัดตราดยังไม่มีหลักสูตรเฉพาะสำหรับเด็กพิการ

• กฎหมายและนโยบาย: พ.ร.บ. การศึกษาที่ใช้มานานไม่ทันสมัยและไม่เอื้อต่อการจัดการศึกษาในปัจจุบัน รวมถึงนโยบายจากส่วนกลางบางอย่างเป็นภาระและไม่สอดคล้องกับการปฏิบัติในพื้นที่จริง